Het Internationale Monetaire Fonds heeft de groeiverwachting voor Colombia voor 2019 op 3,5% gesteld. Een kleine groeiversnelling zit er zelfs in: voor 2020 verwacht het IMF een 3,6% toename van de bestedingen. (Het betreft hier volumegroei: als je de prijsstijging ook meeneemt komt de groei hoger uit.) Het fonds komt tot deze conclusies na een officieel bezoek aan het land, waarover de zakenkrant Portafolio uitvoerig bericht (portafolio.co/economia). Ter vergelijking: dit is gelijk aan de projecties voor de wereldeconomie. De volumegroei over 2019 was voor Nederland echter slechts 2,9%, in 2018 was hij 2,5% en voor dit jaar staat een verdere groeivertraging voor de deur: 1,5%.

Als de bevolking meer besteedt is dat een duidelijke indicatie dat de welvaart toeneemt, ook al blijkt uit niets of deze welvaart ook beter verdeeld is. De binnenlandse consumptieve vraag is voor de groei de hoofdverantwoordelijke. Het Bruto Binnenlands Product – dat gewoonlijk als belangrijkste indicator wordt gebruikt voor groeivoorspellingen – is opgebouwd uit de bestedingen aan goederen en diensten voor consumenten, aan kapitaalgoederen voor bedrijven, verder aan producten voor de export en ten slotte de overheidsbestedingen. De consumenten nemen hier dus kennelijk het voortouw, al doen de bedrijfsinvesteringen het ook heel goed.

Daarbij zijn de investeringen door bedrijven ook aan de beterende hand. De chef de mission van het bezoek van het IMF stelt dat fiscale stimulans het herstel van de investeringen mede heeft mogelijk gemaakt. Verder blijkt de immigratie een duidelijke invloed op het groeicijfer gehad te hebben. Toch zijn er ook zwakheden.

Zo heeft een wet om investeringen te financieren geleid tot minder belastinginkomsten. Tegelijk stijgen de overheidsuitgaven door de migratie die vooral uit buurland Venezuela komt. Verder valt met name op dat de handelsbalans snel verslechtert. Als een land relatief snel groeit zie je meestal de importen sneller stijgen dan de exporten. In Colombia leidt dat tot tekorten die weer met kapitaalimport gefinancierd moeten worden. Ten slotte is de werkloosheid nog steeds hoog.

Het IMF stelt dat de belastingopbrengsten omhoog kunnen. Met name is de belastingbasis onder de middenklasse nog te smal. Dat betekent dat onder een groter aantal mensen uit de groeiende middenklasse over een grotere verscheidenheid van activiteiten belasting geheven zou moeten worden.

Niettemin lijkt Colombia economisch zonniger tijden tegemoet te gaan dan ons land, dat over de top van de conjunctuur heen is. Het IMF spreekt van ‘gedeeltelijk goed’ economisch herstel, ongeveer langs het eerder verwachte pad.

De minister van financiën in Colombia heeft een wetsvoorstel ingediend om drie nullen van het geld af te halen. Een peso wordt dan duizend keer zoveel waard. Op het moment van schrijven is een euro ongeveer 3300 peso’s waard. De herwaardering vergemakkelijkt het economische verkeer, maar heeft ook nadelen.

Er zullen nieuwe biljetten gedrukt en munten geslagen moeten worden en dat is duur. De Centrale Bank van Colombia, de Banco de la República, reageerde op het plan met de waarschuwing dat de kosten al gauw (omgerekend tegen de koers van 14 april) 125 miljoen euro zullen bedragen, meer dan de begroting van het ministerie van wetenschapsbeleid, zo meldt het Colombiaanse zakenblad ‘Dinero’ (4 april 2018). Dat is gelijk aan 0,04% van het Colombiaanse bbp. De Centrale Bank voegde daar wel aan toe dat de kosten moeilijk te schatten zijn. Dit omdat in het verleden, telkens als een land het betaalmiddel veranderde, dit gebeurde onder druk van hyperinflatie. Die creëert omstandigheden waardoor de werkelijke kosten van economische activiteiten niet meer te schatten zijn; omstandigheden, dus, die ook het bepalen van de kosten van de omwisseling lastig maken.

Volgens de krant zal eerst een transitieperiode tussen 2020 en 2022 gehanteerd worden, waarin de drie nullen worden vervangen door het woord ‘mil’. Pas daarna verdwijnen de duizendtallen geheel. Dat betekent dat tot twee keer toe nieuwe biljetten ontworpen en gedrukt moeten worden. Een voordeel dat nieuw geld normaal gesproken heeft is dat de bezitters van zwart geld worden beroofd. Bij een transitieperiode zal dit voordeel zich echter niet voordoen, omdat ze dan ruim de tijd krijgen hun zwart geld wit te wassen.

De krant ‘El Espectador’ (11 april 2018) meldt dat dit al de vijfde keer is dat men probeert de nullen te schrappen. De eerste keer was in 2000. De openbare aanklager was deze maal de instigator van het voorstel, omdat zo baar geld aan het illegale circuit onttrokken wordt. Maar de vermeende voordelen zullen zich volgens gremia van de financiële sector niet voordoen. Uit de mond van de voorzitter Santiago Castro van de Asociación de Instituciones Financieras y Bancarias (ASOBANCARIA) tekent de krant op dat het beter zou zijn de nullen te laten en meteen gewoon nieuwe biljetten te laten ontwerpen (El Espectador 20 maart 2018). Dat ontneemt de zwart-geldbezitters ook hun vermogen. ASOBANCARIA raamt de kosten volgens deze krant zelfs op het dubbele van wat de Centrale bank berekent. De minister van financiën, Mauricio Cárdenas, wijst er echter op dat ook in het internationale geldverkeer en bij bedrijfsboekhoudingen het verdwijnen van de nullen veel praktischer is.

De inflatie in Colombia blijft dalen en bedraagt eind mei 2017 iets minder dan viereneenhalf procent. Dit heeft het Departamento Nacional de Estadísticas (DANE), het Colombiaanse CBS, bekend gemaakt. Interessant is dat het algemene prijsniveau in mei slechts een kwart procent steeg ten opzichte van de maand ervoor en dat deze toename nog veel lager is dan analisten al verwachtten. Ook is belangrijk dat in mei de prijzen van voedsel vrijwel onveranderd bleven (0,07% stijging). De voedselprijzen zijn een belangrijke indicator voor de welvaart van de Colombianen omdat veel armen een buitengewoon groot deel van hun inkomen aan eerste levensbehoeften besteden.

Toch is de inflatie nog enigszins boven het niveau dat de monetaire autoriteiten zich gesteld hebben: tussen 2 en 4 procent. Maar wens en werkelijkheid komen dicht bij elkaar. Analisten van de Banco de la República, de centrale bank van het land, verklaren de matige inflatoire ontwikkeling door te wijzen naar de ‘van buiten Colombia komende prijsschokken’ in 2016 die toen de motor vormden van binnenlandse prijsaanpassingen. Door de ontwikkeling van importmarkten en van internationale kapitaalmarkten is er inflatie als het ware geïmporteerd. Die is door de markten nu geabsorbeerd in de vorm van binnenlandse prijsbewegingen.

Om voldoende economische groei te realiseren zal Colombia een aantal belangrijke hervormingen moeten doorvoeren. Dat zegt Álvaro Santos Pereira, directeur van de afdeling Landenstudies van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in een interview met de Colombiaanse site Dinero.com (29 mei 2017). Bedrijven hebben steeds meer behoefte aan goed gekwalificeerd personeel maar om zulke werknemers een baan te geven is het nodig dat de werkgeverslasten worden verlicht en de bureaucratie rond de inschrijving voor de werknemersverzekeringen wordt verminderd. De OESO heeft een lijst van landen die model staan met wat heet ‘goede praktijken’ en Colombia maakt nog geen deel uit van die club. Maar Santos Pereira verwacht dat dit in de komende maanden al kan veranderen.

Ook is het hard nodig dat het land investeert in de ontwikkeling van vooral technische vaardigheden van werknemers, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van leer-werkplaatsen zoals we die in Nederland kennen. Dat zou de plaatsbaarheid van werknemers (wat bekend staat als de employability) verhogen. Er zijn te ook te weinig ingenieurs in het land om toekomstige productiviteit te waarborgen.

Het deel van de bevolking dat belasting betaalt is nog te klein. Slechts 7% van de mensen betaalt inkomstenbelasting. Als de Colombianen op den duur de ongelijkheid in Colombia willen verminderen en investeringen willen doen in zorg, infrastructuur en onderwijs – en als ze ook nog de afhankelijkheid van olie willen verminderen – dan zal deze belastingbasis moeten verbreden om de belastinginkomsten te laten toenemen zonder de belastingdruk te verhogen.

Ten slotte is het tijd dat het pensioenstelsel wordt gemoderniseerd. De OESO   merkte twee jaar geleden al op dat een schrikbarend aandeel van de bejaarde bevolking in armoe leeft. Al met al is Santos Pereira optimistisch over de veranderingen die al doorgevoerd worden in het land.

Wereldwijd groeit het gat tussen de vraag naar geschoold personeel en de beschikbaarheid van mensen met voldoende vaardigheden, en Colombia blijft hierin niet achter. Ook in dit land wordt het herstel na de lange economische crisis gevoeld in de vorm van een tekort aan goed geschoold personeel. Het verschil tussen het aandeel van mensen op de Colombiaanse arbeidsmarkt die over de basisvaardigheden beschikken die bedrijven minimaal eisen en het aandeel dat voor de nabije toekomst nodig is, behoort tot de hoogste van de wereld.

Dit heeft Hays bekend gemaakt. Hays is een headhunters bedrijf in Oxford dat hoog opgeleid personeel levert over de hele wereld. De verantwoordelijke bij Hays voor Colombia, Axel Dono, zei dat Colombianen hierdoor de kans mislopen op beter werk en op betere betaling voor dat werk. Dono was er positief over dat de salarissen die voor bekwaam personeel betaald worden niet uit de pas lopen. Bedrijven zoeken nu met name steeds meer het personeel dat op professioneel niveau Engels spreekt in het buitenland.

Het komt er volgens Axel Dono voor de regering nu op aan om samen met het onderwijs te zorgen dat de Colombiaanse burgers een opleiding krijgen die beter aansluit bij de behoeften van het bedrijfsleven.

Colombia beleefde een prijsstijging van iets meer dan een procent (1,02%) in januari 2017. Dit cijfer vergelijkt de kosten van levensonderhoud in januari met die een maand ervoor. De stijging in januari 2017 is iets lager dan dezelfde maand een jaar eerder, toen de maandelijkse stijging 1,29% bedroeg. In vergelijking: in Europa is dit ongeveer de prijsstijging per jaar. Het Departamento Administrativo Nacional de Estadística (DANE, de Colombiaanse CBS) maakte de cijfers bekend.

Men verwacht dat de inflatie op jaarbasis in 2017 zal uitkomen op 3,7%, na prijsstijgingen van 5,75% in 2016. Er is dus sprake van een ‘daling van de prijsstijgingen’. Enerzijds is dit goed nieuws voor de Colombiaanse consumenten. Maar anderzijds wordt de belangrijkste bijdrage aan de prijsstijgingen veroorzaakt door de kosten van voeding. Met name ui, kip en de voor de Colombiaanse lunch zo belangrijke bakbanaan zijn merkbaar duurder geworden. Het prijsindexcijfer van dagelijkse voeding alleen (dus zonder alle andere productcategorieën mee te rekenen) steeg in januari 2017 met 1,62% ten opzichte van december (maar in januari 2016 was dat zelfs 2,82%).

De Colombiaanse minister van economische zaken, Mauricio Cárdenas, gebruikte zijn persoonlijke twitteraccount om zijn enthousiasme te uiten. “Goede cijfers”, twitterde hij. “Een jaar geleden bedroeg de inflatie (over 2015) zelfs 7,45%”, zo liet hij weten.

Colombia is de vierde economie van Latijns Amerika. De centrale Bank voorziet een economische groei van ongeveer 2% te kunnen vaststellen over 2016. (Bron: Semana)