Colombia is dinsdag een belangrijke stap verder gekomen in het bereiken van vrede. De Colombiaanse regering en de linkse rebellengroep FARC tekenden dinsdag een deelakkoord op het gebied van slachtoffers en het berechten van guerrillastrijders en militairen die verantwoordelijk zijn voor de ruim 220 duizend doden en de miljoenen verjaagde burgers in de burgeroorlog die sinds 1964 woedt.
„Nooit eerder waren we zo dichtbij een definitief akkoord!”, twitterde de Colombiaanse president Juan Manuel Santos verheugd na afloop van een persconferentie in de Cubaanse hoofdstad Havana, waar de twee partijen sinds ruim drie jaar met elkaar onderhandelen. Daar vond een emotionele ceremonie plaats waar ook slachtoffers van het conflict bij aanwezig waren.
‘Geen straffeloosheid’
Die slachtoffers werden ook uitgebreid gehoord bij het uitwerken van de details om tot overgangsrechtspraak (‘transitional justice’) te komen na het beëindigen van het gewapende conflict. Daartoe spraken de partijen af een waarheidscommissie op te richten die tot taak heeft op te helderen wat er precies is gebeurd tijdens het conflict en welke misdaden zijn gepleegd in het Zuid-Amerikaanse land met 48 miljoen inwoners.
Daarnaast zal een grootschalige zoektocht worden gestart naar vermisten, en worden overblijfselen van slachtoffers geïdentificeerd. Overlevenden van misdaden hebben recht op herstelbetalingen en een speciale commissie zal hen in de toekomst trachten te beschermen tegen meer leed als gevolg van het conflict.
Het meest omstreden onderdeel van het deelakkoord is de oprichting van een tribunaal om militairen en guerrillero’s te vervolgen en te berechten. FARC-strijders waren bang uitgeleverd te worden aan de Verenigde Staten waar ze berecht zouden worden voor drugshandel. De Colombiaanse regering wilde de garantie dat oorlogsmisdaden niet onberecht zouden blijven.
De partijen hebben nu afgesproken dat zo veel mogelijk strijders van beide zijden amnestie zullen krijgen en dat zij die schuld bekennen kunnen rekenen op strafvermindering.
Ook is vastgelegd dat amnestie niet geldt voor oorlogsmisdaden, of misdaden tegen de menselijkheid. Het nieuws over dit akkoord leidde direct tot ophef in Colombia. Veel Colombianen vrezen dat uiteindelijk geen recht gesproken wordt en dat FARC-rebellen hun straf zullen ontlopen.
„Het wordt geen heksenjacht”, zei delegatieleider van de Colombiaanse regering Humberto de la Calle, „maar er zal geen ruimte zijn voor straffeloosheid.” De maximale gevangenisstraf die zal kunnen worden opgelegd, bedraagt twintig jaar.
Deadline op 23 maart nadert
Met de ondertekening van dit deelakkoord is een van de meest gevoelige thema’s in de vredesonderhandelingen opgelost. De partijen bereikten al eerder akkoorden over landhervorming, de politieke deelname van ontwapende rebellen en de strijd tegen drugshandel.
Het is een nieuw positief signaal voor vrede in Colombia. Eind oktober dit jaar kondigde de Colombiaanse regering al een wapenstilstand aan per 1 januari.
Eerder deed de FARC dat ook eenzijdig, maar het Colombiaanse leger deed niet eerder mee. De deadline voor een definitief vredesakkoord op 23 maart lijkt nu echt in beeld. (bron:nrc)
