“Ik roep de nationale overheid op om een nieuwe dag zonder btw te heroverwegen.” Dit was het verzoek van de burgemeester van hoofdstad Bogotá, Claudia López, na de eerste btw-loze koopdag in Colombia, die in de grote steden tot een belegering van winkels leidde, met alle risico’s voor coronabesmettingen van dien.

Een moedig standpunt in een land waar de machtige president Duque weinig tegenspraak duldt. López’ petitie sluit aan bij die van andere burgemeesters, zoals die van Envigado, Braulio Espinosa, die de dag beschreef als “een nationale ramp”. Ook de burgemeester van Cali (de derde stad van het land), Jorge Iván Ospina, sloot zich bij het protest aan: “Het zou onorthodox zijn om de volgende btw-vrije dag op 3 juli te laten doorgaan, omdat op deze dag de besmettingscurve flink zal oplopen.”

De btw-loze dag, in de volksmond al omgedoopt tot ‘Covid Friday’, bestaat uit drie dagen (19 juni, 3 juli en 19 juli) met een 19% belastingvrijstelling op aankopen. Deze strategie van de Colombiaanse regering onder leiding van president Iván Duque werd ingesteld met als doel de krimpende economie te reactiveren. Echter, de dag zonder BTW ontaardde in chaos. Al snel crashten de platforms voor online winkelen. Mensen trokken vervolgens zelf massaal naar de winkelcentra. In Bogotá en Cali vormden zich kilometerslange rijen, binnen in de winkelcentra dromden duizenden mensen bijeen, waarbij er niet alleen nul afstand van elkaar gehouden werd, maar het zelfs tot fysiek geweld kwam tussen klanten en personeel nadat winkels de rolluiken dichtdeden omdat deze al uitpuilden van de mensen.

De strategie van de regering is niet alleen bekritiseerd omdat ze in strijd is met de zelfzorgboodschap die de Colombiaanse autoriteiten tot nu toe predikten. Maar ook is er gerede vrees dat al het werk van burgemeesters en gouverneurs om het aantal infecties laag te houden gedurende de al drie maanden durende quarantaine voor niks blijkt. En dat op een moment dat Colombia de 80.000 infecties is gepasseerd en het aantal nieuwe gevallen per dag in één week tijd van 2500 tot boven de 3000 is geklommen. Bogotá telt alleen al 25.000 gevallen. Niet vreemd dat burgemeester Claudia López het voortouw nam in het verzet tegen de president om de volgende twee btw-vrije dagen uit te stellen, aan te passen of liefst ervan af te zien. Voor haar houding oogstte ze veel bewondering. Veel Colombianen gaven in media en forums aan dat ze graag zouden zien dat López het in de verkiezingen van 2021 opneemt tegen Duque.

President Iván Duque typeerde ‘Covid Friday’ totaal anders: “Over het algemeen hebben de mensen zich goed gedragen, de voorgeschreven protocollen gevolgd en fysieke afstand bewaard”. Duque was net op de hoogte gebracht van de opbrengsten van de btw-loze dag door José Andrés Romero, de directeur van de Colombiaanse belastingdienst DIAN. Hij schatte de omzet op USD 1,4 miljard, een stijging van 140% ten opzichte van dezelfde periode van het voorgaande jaar.

De burgemeesters in Colombia stellen president Duque hardop de vraag of het in gezondheids- en financiële termen echt de moeite waard is om nog enkele btw-loze dagen btw te doen. Immers, de nationale besteding werd wel aangezwengeld, maar de staatskas loopt zo’n 100 miljoen USD aan belastingen mis voor de drie dagen zonder btw. Bovendien, als er een toename van COVID-19-gevallen als gevolg van deze dagen zou blijken, zouden de kosten om patiënten te verzorgen, ziekenhuizen te versterken, medische apparatuur aan te schaffen en financiële steunmaatregelen voor de bevolking wel eens hoger kunnen uitvallen. Om maar nog niet te spreken over de kans dat de landelijke quarantaine, die in maart werd afgekondigd en vooralsnog tot 15 juli zal duren, moet worden verlengd. Kortom, president Duque schaatst op dun ijs.