De afgelopen weken zijn een dozijn politieagenten gedood en tientallen gewond geraakt door de machtigste drugsbende van Colombia, Clan del Golfo.
De criminele organisatie heeft terreur gezaaid in het land sinds mei, toen zijn baas Dario Antonio Usuga, bekend als “Otoniel”, werd uitgeleverd aan de Verenigde Staten om te worden beschuldigd van drugshandel.
Maar die aanvallen zijn de laatste tijd nog intensiever geworden nu Colombia op 7 augustus de macht overdraagt van de conservatieve president Ivan Duque aan de linkse voormalige guerrilla Gustavo Petro, die heeft toegezegd met criminele bendes te zullen onderhandelen in een poging een decennialang conflict te beëindigen in ruil voor mildere sancties.
“Zij plegen aanslagen met als enig doel zich te positioneren voor politieke onderhandelingen. Dit is onaanvaardbaar,” waarschuwde minister van Defensie Diego Molano. Sinds het begin van het jaar zijn 25 politieagenten gedood door Clan del Golfo, bijna de helft van hen in de afgelopen maand, volgens functionarissen. Nog eens 60 agenten zijn gewond geraakt bij tientallen aanvallen met vuurwapens en explosieven. En deze week nog werden drie politieagenten gedood bij afzonderlijke aanvallen door vermoedelijke bendeleden, aldus functionarissen. “Ze vallen patrouilles van achteren aan… het is onaanvaardbaar,” zei Molano.
Ambtenaren zeggen dat Clan del Golfo, die bestaat uit voormalige leden van rechtse paramilitairen, een “gewapende aanval” heeft gelanceerd na de uitlevering van Otoniel.
Volgens de politie biedt de clan tussen de 1.000 en 5.000 dollar voor elke moord op een lid van de veiligheidstroepen. Deze tactiek doet denken aan die welke wijlen cocaïnekoning Pablo Escobar in de jaren negentig toepaste als onderdeel van zijn “pistoolplan”, een open oorlog tegen de staat.
Minstens vijf Clanleden zijn gedood en een dozijn gevangen genomen tijdens het tegenoffensief van de politie.
Sinds de historische overwinning van een linkse kandidaat in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in juni, zijn de veiligheidstroepen het doelwit geweest van 75 aanvallen door leden van de Clan en andere groepen, volgens het Center for Conflict Analysis Resources (CERAC).
De clan “escaleert het geweld om zichzelf, in een eventuele onderhandeling, te presenteren als een groep die de-escalatie kan bieden,” vzegt CERAC-directeur Jorge Restrepo.
Otoniel had in 2018 aangegeven dat hij bereid was zichzelf aan te geven en Colombia’s toenmalige president Juan Manuel Santos, die de Nobelprijs voor de Vrede had gewonnen voor het ondertekenen van een vredesakkoord met de Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia rebellen, begon het proces te organiseren. Maar het kwam er nooit van en de Clan bleef cocaïne verhandelen.
Toen de autoriteiten de drugsbaron in oktober gevangen namen na maanden van jacht op hem door de jungle, verklaarde Duque het einde van de Golf Clan, maar het kartel is sindsdien actiever dan ooit. Volgens onafhankelijke schattingen kan de Clan rekenen op 3.000 strijders en medewerkers.
Vorige week begon een brief te circuleren waarin de Clan en andere gewapende groepen die bij de cocaïnehandel betrokken zijn, verklaarden dat zij bereid waren op 7 augustus een staakt-het-vuren af te kondigen met het oog op een uiteindelijke ontwapening. De autoriteiten hebben de echtheid van de brief niet bevestigd, maar de gekozen minister van Buitenlandse Zaken Alvaro Leyva zei dat hij op de hoogte was van het document.
Een collectieve overgave lijkt echter ver gezocht “tenzij er een voldoende grote stimulans is voor deze groepen om zichzelf aan te geven … iets waardoor ze uitlevering kunnen vermijden of hun rijkdom kunnen behouden,” zei Restrepo.
Petro heeft ook de mogelijkheid geopperd om de uitlevering op te schorten van drugshandelaars die hun activiteiten “vreedzaam ontmantelen”. Hij heeft echter toegegeven dat dit afhangt van “onderhandelingen met de Verenigde Staten”, die nog geen commentaar hebben gegeven op de mogelijkheid.
