Het vredesproces in Colombia tussen de overheid en de FARC-guerrilla trok vorige week de internationale aandacht met een akkoord over het belangrijkste twistpunt én zelfs een officiële deadline voor een definitief akkoord. Amper een week later tempert FARC-leider Timochenko al de verwachtingen. “Zes maanden zal misschien te kort zijn voor een akkoord”, zei hij tijdens een zeldzaam televisie-interview.

Exact een week geleden kondigden de Colombiaanse president Juan Manuel Santos en rebellenleider Rodrigo Londoño, ook bekend onder zijn guerrillanaam Timochenko, aan dat ze een akkoord hadden gesloten over de bestraffing van iedereen die tijdens het vijftig jaar durende conflict misdaden heeft gepleegd.

De juridische afhandeling is een van de zes thema’s waarin de vredesgesprekken onderverdeeld zijn. Omdat het om het belangrijkste twistpunt tussen overheid en FARC ging, was er meteen uitzicht op vrede in het door geweld en oorlog geteisterde land. Meer zelfs, beide partijen verbonden er zich toe om ten laatste op 23 maart 2016 een definitief akkoord te ondertekenen, over zes maanden dus.

De FARC-rebellen zijn nooit happig geweest om deadlines voorop te stellen, omdat het missen ervan tegen hen gebruikt zou kunnen worden. Maar deze keer liet Timochenko die bezwaren varen omdat hij president Santos naar eigen zeggen vertrouwt. Timochenko noemde Santos tijdens een zeldzaam televisie-interview met de in Venezuela gevestigde zender Telesur een “bondgenoot voor vrede”.

Maar tegelijkertijd temperde hij in dat interview de verwachtingen. “Als er politieke wil is, kunnen we vroeger een akkoord sluiten, maar zes maanden kan ook te kort zijn.”

“Ik heb nergens spijt van”
Het was het eerste interview dat Timochenko gaf sinds de onderhandelingen drie jaar geleden van start gingen. De Colombiaanse bevolking krijgt de man sowieso niet vaak te zien, behalve tijdens videoboodschappen vanuit de Colombiaanse jungle, gekleed in gevechtskledij.

De rebellenleider liet nog meer opmerkelijke uitspraken optekenen. Zo beweerde hij, zonder met enig bewijs of gedetailleerde uitleg te komen, dat de FARC in het begin van het vredesproces de mogelijkheid had om president Santos te vermoorden, maar dat uiteindelijk niet gedaan heeft omdat de toenmalige leider Alfonso Cano tegen nog meer bloedvergieten zou geweest zijn op het moment dat er een dialoog aan de gang was. Cano werd later zelf gedood tijdens een militaire aanval.

Op de vraag of hij de slachtoffers van de FARC vergiffenis zou vragen, antwoordde Timochenko dat “in het heetst van de strijd aan alle kanten tactische fouten zijn gemaakt”, maar dat hij zich nergens voor hoefde te verontschuldigen. “Wie om vergiffenis vraagt, doet dat omdat hij spijt heeft van iets. En ik heb nergens spijt van.”

Dat er FARC-leden zouden zijn die het vredesproces niet genegen zouden zijn, ontkende Timochenko dan weer. “Ik verzeker u dat er geen enkele guerrillero is, of het nu een bevelhebber of een strijder is, die hier niet mee akkoord gaat.” (bron: deredactie.be)

Venezuela heeft ingestemd om meer dan 1.500 Colombianen terug te laten keren als legale inwoners nadat ze in augustus tijdens een hardhandig optreden op de grens werden gedeporteerd.

De regionale groep UNASUR kondigde maandag aan dat de Venezolaanse president Nicolas Maduro zou toestaan de gedeporteerde Colombianen met behulp van zijn regering weer terug te laten keren en hen legale status te normaliseren.

Vorige week zijn Maduro en de president van Colombia in een ontmoeting in Ecuador overeengekomen dat ze hun ambassadeurs weer terug zouden sturen. De presidenten riepen eerder de ambassadeurs uit elkaars landen terug toen de spanningen opliepen.

Tussen de twee landen was een diplomatieke rel ontstaan nadat president Nicolás Maduro een aantal grote grensposten dichtgooide en 1.500 Colombianen uitzette. De socialistische regering van de Venezolaanse president Maduro beschuldigde de Colombianen in de grensstreek van de economische misère in zijn land. Maduro noemde smokkel en paramilitaire activiteiten door Colombianen in het grensgebied als oorzaak van de hyperinflatie en de schaarste aan allerlei levensmiddelen in Venezuela. Op maandag 21 september zijn beide presidenten bijeen gekomen in Quito, Ecuador om het grensconflict op te lossen. Dit gesprek resulteerde in een zeven punten overeenkomst waarvan de ambassadeurs weer terug sturen een van was.

Het is niet bekend hoeveel van de gedeporteerde Colombianen weer willen terugkeren naar Venezuela.

De Colombiaanse politie heeft de dood bevestigd van Martin Diaz, alias Pijarvey die in een politie operatie om het leven kwam in het departement Vichada.

Een sluipschutter van de Colombiaanse strijdkrachten doodde één van Colombia’s meest gevreesde drugsbaronnen en is een van de grootste slagen tegen de drugshandel sinds jaren.

Politiechef Rodolfo Palomino meldde dat Pijarvey negen maanden ondergedoken zat in een ranch die hij had uitgekozen vanwege de strategische hoge ligging waardoor hij elke beweging in de nabije omgeving kon volgen en passerende vliegtuigen kon monitoren.

Palomino zei dat in het kruisvuur, dat anderhalf uur duurde, een vrouw was gewond geraakt en is overgebracht naar het ziekenhuis voor medische hulp. De vier mannen die zich voordeden als Pijarvey’s beveiliging vluchttten nadat zij realiseerden dat zij het vuurgevecht hadden verloren.

Martin Farfan Diaz Gonzalez was een machtige criminele werkzaam in de oostelijke gebieden van Colombia. Hij was de leider van de Libertadores del Vichada, een splintergroep van de populaire Revolutionaire Anti-Terroristen Leger van Colombia (ERPAC), die is gewijd aan drugsteelt, verwerking en de handel van drugs, evenals doodeskaders.

Pijarvey was één van Colombia’s meest gezochte drugshandelaren en werd sinds 2012 gezocht door de nationale politie. Hij werd gevangen genomen in 2009 in een zwaar beveiligde gevangenis en werd in 2012 weer vrijgelaten. Pijarvey  zette onmiddellijk in de oostelijke vlaktes van Colombia zijn activiteiten weer in gang .

De schutter die radiojournaliste Flor Nunez Alba in koelen bloede heeft vermoord is zaterdag gevangen genomen door rechercheurs van de nationale politie van Colombia.

De moordenaar Juan Camilo Ortiz, bekend onder de alias ‘El Loco’, is gevangen genomen tussen de gemeente Palmitos en het dorpje Bongo, in het departement Sucre, in het Colombiaanse Caribisch gebied.

Door het publiekelijk stellen van foto’s van de twee vermeende moordenaars in verschillende media, versnelde het onderzoek en konden de onderzoekers de verblijfplaats van “El Loco” vaststellen.

De rechercheurs van de Colombiaanse politie vonden verschillende bewijsstukken dat fundamenteel is voor de vervolging van de moord op de journalist.

De 25-jarige journaliste Flor Nunez Alba voerde campagne tegen drugs en corruptie. De vrouw presenteerde het populaire radioprogramma ‘La Preferida Stereo’. Op 10 september werd zij buiten het hoofdkwartier van de radiozender in Pitalito (Huila) op brute wijze door het hoofd geschoten. Een beveiligingscamera maakte de huiveringwekkende beelden.

Juan Camilo Ortiz alias ‘El Loco’

De Colombiaanse minister María Ángela Holguín van Buitenlandse Zaken gaat maandag naar Den Haag om bij het Internationaal Strafhof (ICC) tekst en uitleg te geven over het deelakkoord met de FARC. Colombia wil het hof ervan overtuigen dat het voldoet aan de internationale standaarden.

Naast Holguín zal ook voormalig magistraat José Cepeda van het Constitutioneel Hof aanwezig zijn. Holguín en Cepeda zullen met Fatou Bensouda spreken , de aanklager van het ICC.

De Colombiaanse regering en de rebellenbeweging FARC maakten donderdag in Havana bekend een deelakkoord te hebben bereikt. De twee zijn het eens geworden over onder meer landhervorming, een waarheidscommissie en voor de slachtoffers van de burgeroorlog een schadevergoeding. Ook wordt er voor FARC-strijders die een misdaad hebben gepleegd een tribunaal opgezet om ze te berechten. FARC-rebellen die geen misdaad hebben gepleegd krijgen amnestie. Het is de bedoeling dat er voor 23 maart 2016 een definitief vredesakkoord ligt. De bevolking mag er zich in een referendum over uitspreken.

Holguín is ook in Den Haag aanwezig bij een hoorzitting over een langdurig conflict met Nicaragua over territoriale wateren. Nicaragua heeft klachten neergelegd bij het ICC over de maritieme grenzen rondom een eilandengroep dat 220 kilometer van de Nicaraguaanse kust ligt, maar eigendom is van Colombia.

Colombia is al meer dan een halve eeuw in de greep van een ingewikkeld conflict met verschillende strijdende partijen. Met de doorbraak in de onderhandelingen tussen de overheid en de FARC lijkt er nu voor het eerst zicht op vrede. Maar toch liggen er nog enkele obstakels op de weg. Vijf vragen over het wespennest Colombia.

1. Hoe ontstond het conflict?
In 1964 namen de FARC (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia – Gewapende Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia) de wapens op tegen de overheid. Oorspronkelijk met politieke motieven: de FARC, een boerenbeweging, streed onder meer voor een eerlijke verdeling van het vruchtbare land en wilde een marxistisch-leninistisch bewind invoeren.

Vanaf de jaren 80 vervelde de ideologische guerrillabeweging echter meer en meer tot een groep misdadigers. Ze lieten zich steeds meer in met drugs- en wapenhandel en ontvoeringen om hun strijd te financieren. Bekende Colombianen zoals voetballers of hun familieleden verdwenen soms maanden-, of jarenlang in de jungle. Het bekendste voorbeeld is wellicht de voormalige presidentskandidate Ingrid Betancourt, die zes jaar lang gegijzeld werd.

In de beginjaren bestonden de FARC uit enkele duizenden rebellen, op hun hoogtepunt midden jaren 2000 waren dat er meer dan 20.000. Ze bezaten toen ongeveer 10 tot 15 procent van het Colombiaanse grondgebied. Momenteel zouden nog zo’n 8.000 rebellen bij de strijd betrokken zijn.

De ontvoeringen zijn de laatste jaren zo goed als afgenomen, maar de drugshandel hebben de FARC intussen volledig overgenomen van de beruchte kartels uit de jaren 80 en 90.

2. Zijn er nog meer strijdende partijen?
Het conflict in Colombia kan gerust een echt wespennest genoemd worden. Naast de guerrilla en het leger hebben ook verschillende paramilitaire milities zich in het conflict gemengd, de beruchte AUC’s (Autodefensas Unidas de Colombia – Colombiaanse Zelfverdedigingseenheden). Zij vochten net als het leger tegen de rebellen en knapten daarbij vaak “het vuile werk” op.

In 2006 werden ze ontmanteld, wat tot veel kritiek leidde bij de publieke opinie, omdat dat gepaard ging met amnestie. De paramilitaire milities hadden nauwe banden met de Colombiaanse overheid en regering. Verschillende hooggeplaatste politici werden aan de AUC’s gelinkt. Net als de FARC begingen ook deze milities onvergeeflijke oorlogsmisdaden.

In het spoor van de FARC zagen ook nog enkele andere guerrillabewegingen het licht, zoals de M-19 en het ELN (zie onderaan). De M-19 geldt trouwens als voorbeeld voor de FARC, in die zin dat de groep eerder al de wapens neerlegde. Een van de rebellenleiders schopte het zelfs tot burgemeester van Bogotá.

3. Wat zijn de gevolgen voor de bevolking?
Het conflict tussen de FARC-rebellen en de Colombiaanse overheid heeft Colombia in een spiraal van geweld gezogen. De strijd bleef niet beperkt tot leger, paramilitairen en guerrilla. Ook de plaatselijke bevolking werd erin betrokken en bedreigd door de verschillende kampen. Arme boeren kwamen in de greep van de FARC door de lucratieve cocateelt. Families die de rebellen steunden, kregen bezoek van paramilitaire milities. Bekende en/of rijke Colombianen werden door de guerrillero’s ontvoerd.

Het conflict, zeg maar de oorlog, in Colombia is het langstlopende interne conflict op het Amerikaanse continent. In meer dan een halve eeuw heeft het aan meer dan 220.000 mensen het leven gekost. In totaal werden meer dan 7 miljoen mensen op een of andere manier slachtoffer van het conflict. Meer dan 5 miljoen mensen sloegen binnen de grenzen van Colombia op de vlucht.

4. Hoe kwam het vredesproces tot stand?
De vredesonderhandelingen begonnen officieel eind november 2012. Daarvoor waren er lange tijd geheime gesprekken tussen overheid en rebellen die een officieel vredesproces moesten voorbereiden.

Dat er pas na vijftig jaar bloedige strijd onderhandeld wordt, heeft verschillende oorzaken. Enerzijds is -of was- er een groot gebrek aan vertrouwen tussen beide partijen, mede doordat verschillende pogingen tot wapenstilstand flagrant geschonden werden. De FARC hebben ook altijd gezegd dat ze de gewapende strijd niet zomaar wilden opgeven, alleen maar om achter de tralies te belanden.

Anderzijds kozen verschillende opeenvolgende presidenten, met Santos’ voorganger Alvaro Uribe als bekendste voorbeeld, voor de harde militaire aanpak tegen de FARC. De huidige president Juan Manuel Santos veranderde het geweer van schouder en koos voor een dubbele strategie: militaire strijd én tegelijkertijd vredesonderhandelingen.

De vredesgesprekken werden onderverdeeld in zes thema’s: landhervorming, de overgang van de FARC naar een politieke partij, vergoeding van de slachtoffers, drugshandel, berechting van de betrokken partijen en de ontwapening van de rebellen. Over drie thema’s waren de voorbije jaren al deelakkoorden gesloten, maar begin dit jaar raakten de gesprekken wat in het slop door toenemend wederzijds geweld op het terrein zelf.

De Colombiaanse bevolking zelf reageerde steeds meer met scepsis. Eerst zien, dan geloven. Dat er nu toch een doorbraak is over het belangrijkste onderdeel van de gesprekken, mag dan ook niet onderschat worden. Voor het eerst in vijftig jaar is er zicht op vrede in Colombia.

5. Liggen er dan geen obstakels meer op de weg?
Toch wel. Vrede komt een stap dichterbij, maar de ondertekening van het deelakkoord over de berechting van de betrokken partijen betekent nog niet dat het vredesproces geslaagd is. Zo moeten er nog een aantal punten behandeld worden, zoals de demobilisatie en ontwapening van de rebellen en de eigenlijke implementatie van het akkoord. De onderhandelaars geven zichzelf nog zes maanden de tijd om een definitief akkoord te sluiten. Uiterlijk op 23 maart 2016 moet dat rond zijn.

Daarnaast komt er ook nog een referendum, waarin de bevolking zich over het akkoord mag uitspreken. Al wordt verwacht dat die het akkoord zal goedkeuren, moe als ze is van het decennialange geweld. De Colombiaan in de straat snakt als geen ander naar vrede. Toch zijn er ook Colombianen die tegen de vredesgesprekken zijn of het nu gesloten akkoord maar niks vinden. Slachtoffers van de guerrilla bijvoorbeeld, die vinden dat de rebellen simpelweg berecht moeten worden, zonder enige vorm van amnestie of welke tegemoetkoming dan ook. Ook in het Colombiaanse congres zal nog een bittere strijd gevoerd worden. De conservatieve partij van ex-president Uribe heeft zich altijd verzet tegen de vredesonderhandelingen. Uribe noemde het akkoord van vannacht al “een geschenk aan de FARC”.

En dan is er nog een niet onbelangrijk detail: de FARC is niet de enige guerrillagroep in het land. Ook het ELN (Ejército de Liberación Nacional – Nationale Bevrijdingsleger) strijdt al sinds de jaren 60 tegen de Colombiaanse overheid. Hoewel het ELN veel kleiner is dan de FARC, met naar schatting 1.500 tot 3.000 rebellen, is er tussen hen en de overheid nog geen sprake van vredesonderhandelingen. Al waren er in het verleden wel schuchtere pogingen. Het wordt afwachten wat de reactie en strategie van het ELN zal zijn, als de regering en de FARC in maart volgend jaar effectief hun krabbel onder een akkoord zetten. (bron: deredactie.be)